Syndrom poszpitalny: Przyczyny, objawy i jak sobie z nim poradzić?

Wychodzisz ze szpitala z krótkimi wytycznymi dotyczącymi diety po hospitalizacji i zaleceniem oszczędzającego trybu życia. Nie do końca wiesz, jak powinna wyglądać dieta rekonwalescencyjna i co oznacza ten oszczędzający tryb życia. Czujesz się słabo, brakuje Ci energii na gotowanie i aktywność fizyczną, a nie wiesz, co zrobić, by poprawić swoje zdrowie po szpitalu. Brzmi znajomo? Jeśli kiedykolwiek czułeś osłabienie po wypisie ze szpitala, koniecznie dowiedz się więcej na temat syndromu poszpitalnego! O syndromie poszpitalnym opowiadała w wywiadzie dla Dzień Dobry TVN Klaudia Wiśniewska, dietetyczka kliniczna.

• Syndrom poszpitalny – czym jest i jak wpływa na zdrowie?
• Skąd się bierze syndrom poszpitalny i jakie są jego przyczyny?
• Jak zapobiegać syndromowi poszpitalnemu i poprawić stan zdrowia po szpitalu?
• Bibliografia

Syndrom poszpitalny – czym jest i jak wpływa na zdrowie?

Syndrom poszpitalny to stan osłabienia i braku energii, który może pojawić się jeszcze w trakcie pobytu w szpitalu i trwać długo po wypisie. Syndrom poszpitalny zwiększa ryzyko powikłań i może prowadzić do ponownej hospitalizacji. Może dotknąć nawet co drugiego pacjenta po wyjściu ze szpitala, co pokrywa się z naszymi obserwacjami. Dlatego ważne jest, aby po wypisie zadbać o dietę i regenerację organizmu, w czym pomoże dobrze dobrana dieta rekonwalescencyjna i wsparcie specjalistów [2, 3].

Przeczytaj także: Dlaczego warto jeść sezonowo? Lista sezonowych warzyw i owoców

Skąd się bierze syndrom poszpitalny i jakie są jego przyczyny?

Pobyt w szpitalu, szczególnie ten trwający kilka lub kilkanaście dni, stanowi ogromne wyzwanie dla naszego stanu zdrowia. Nasz styl życia w tym czasie zmienia się diametralnie. Hospitalizacja wpływa negatywnie na naszą kondycję fizyczną i psychiczną [4, 5]. Wpływ na to ma przede wszystkim:

• choroba i jej objawy, które zaburzają pracę organizmu,
• wysoki poziom stresu i niepokoju wynikający z pobytu w szpitalu i trwającej choroby,
• niska aktywność fizyczna lub jej brak, który negatywnie wpływa na nasze samopoczucie i siłę mięśniową,
• nieodpowiedni sposób żywienia (często zbyt małe spożycie energii, białka i innych składników odżywczych w stosunku do zapotrzebowania),
• niedobór snu i jego gorsza jakość [2, 3, 5].

Brak możliwości zadbania o podstawowe elementy stylu życia w szpitalu sprawia, że pacjent czuje się bardzo osłabiony po wypisie, a jego stan w domu paradoksalnie może się pogarszać. Aby zapobiegać takiej sytuacji, warto od razu po wypisie ze szpitala skorzystać z opieki dietetyka i/lub fizjoterapeuty oraz być pod stałą opieką lekarza pierwszego kontaktu. Należy pamiętać, że wypis ze szpitala nie kończy procesu leczenia. Warto potraktować ten moment jako duży krok w kierunku poprawy swojego stanu zdrowia [1-3].

Jak zapobiegać syndromowi poszpitalnemu i poprawić stan zdrowia po szpitalu?

Ogromną rolę w rekonwalescencji po wypisie ze szpitala odgrywa żywienie. Odpowiednio zbilansowana dieta może przyczynić się do istotnej poprawy stanu zdrowia – zmniejsza ryzyko niedożywienia, przyspiesza powrót do zdrowia, zmniejsza ryzyko powikłań i ponownej hospitalizacji. Warto w tym czasie zadbać o jakość posiłków. Należy mieć również na uwadze, iż w trakcie trwania choroby czy w okresie rekonwalescencji zapotrzebowanie na białko i energię jest wyższe. Innymi słowy powinniśmy jeść nieco więcej niż przed wystąpieniem choroby. Niestety bardzo często jest odwrotnie – na skutek trwania choroby i osłabienia obserwujemy u naszych pacjentów spadek apetytu, co prowadzi do spadku masy ciała i masy mięśniowej.

Dobrze skomponowany posiłek w okresie rekonwalescencji powinien uwzględniać przede wszystkim źródła białka – tu oprócz chudego mięsa (pierś z kurczaka, indyka), ryb (zarówno chudych gatunków takich jak dorsz, miruna, jak i tłustych, np. łosoś, halibut, tuńczyk), jaj i nabiału warto wprowadzić na stałe rośliny strączkowe (soczewica, groch, groszek zielony, bób, soja i jej przetwory).

Podstawą diety powinny być warzywa i owoce – optymalnie surowe, jeśli są dobrze tolerowane. Regularnie spożywać należy również produkty zbożowe z pełnego ziarna, czyli grube kasze (np. gryczana, pęczak), makarony z mąki z pełnego przemiału, pieczywo pełnoziarniste, płatki naturalne (np. owsiane, żytnie), ryż brązowy, czarny, dziki. Istotnym elementem diety są również tłuszcze roślinne: oleje roślinne (np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany) oraz orzechy, nasiona i pestki (np. słonecznika czy dyni).

Jeśli nie jesteśmy w stanie przyjąć odpowiedniej ilości pożywienia z tradycyjnymi posiłkami, wówczas warto sięgnąć po dodatkowe wsparcie – żywność medyczną [1, 6, 7].

Oprócz diety niezwykle ważnym elementem wsparcia w walce z syndromem poszpitalnym jest odpowiednia aktywność fizyczna. Regularne spacery, ćwiczenia dostosowane do stanu zdrowia skracają okres osłabienia i zmniejszają ryzyko ponownej hospitalizacji. Po wypisie ze szpitala warto zadbać również o redukcję stresu i jakość swojego snu [1, 4, 8].

Rozpocznij współpracę z naszym dietetykiem!

Bibliografia

1. Vanhorebeek I, Latronico N, Van den Berghe G. ICU-acquired weakness. Intensive Care Med. 2020 Apr;46(4):637-653.
2. Feng H, Zhan Q, Huang X, Zhai T, Xia J, Yi L, Zhang Y, Wu X, Wang Q, Huang L. [Risk factors and diagnostic methods of intensive care unit-acquired weakness]. Zhonghua Wei Zhong Bing Ji Jiu Yi Xue. 2021 Apr;33(4):460-465. Chinese.
3. Elkalawy H, Sekhar P, Abosena W. Early detection and assessment of intensive care unit-acquired weakness: a comprehensive review. Acute Crit Care. 2023 Nov;38(4):409-424.
4. Yosef-Brauner O, Adi N, Ben Shahar T, Yehezkel E, Carmeli E. Effect of physical therapy on muscle strength, respiratory muscles and functional parameters in patients with intensive care unit-acquired weakness. Clin Respir J. 2015 Jan;9(1):1-6.
5. Krumholz HM. Post-hospital syndrome–an acquired, transient condition of generalized risk. N Engl J Med. 2013 Jan 10;368(2):100-2.
6. Yan H, He F, Wei J, Zhang Q, Guo C, Ni J, Yang F, Chen Y. Effects of individualized dietary counseling on nutritional status and quality of life in post-discharge patients after surgery for gastric cancer: A randomized clinical trial. Front Oncol. 2023 Feb 27;13:1058187.
7. Mesquita ET, Cruz LN, Mariano BM, Jorge AJ. Post-Hospital Syndrome: A New Challenge in Cardiovascular Practice. Arq Bras Cardiol. 2015 Nov;105(5):540-4.
8. Dirks ML, Wall BT, van de Valk B, Holloway TM, Holloway GP, Chabowski A, Goossens GH, van Loon LJ. One Week of Bed Rest Leads to Substantial Muscle Atrophy and Induces Whole-Body Insulin Resistance in the Absence of Skeletal Muscle Lipid Accumulation. Diabetes. 2016 Oct;65(10):2862-75.