Babka płesznik – właściwości, skuteczność, dawkowanie

Choroby 20 marca 2023
Autor: mgr Bartłomiej Pomorski

Łuski nasion babki płesznik/ babki jajowatej to unikalne źródło błonnika rozpuszczalnego o dużej lepkości, które nie ulega fermentacji w przewodzie pokarmowym. Dzięki swoim właściwościom zapewnia wiele korzyści zdrowotnych. Dowiedz się jak powinna wyglądać optymalna suplementacja babki płesznik oraz w jakich schorzeniach może Ci pomóc!

Zawartość artykułu:

Co lepsze, babka jajowata czy babka płesznik?


Na świecie występuje ponad 200 gatunków roślin z rodzaju Plantago, ale najpopularniejszymi gatunkami są Plantago ovata (babka jajowata) oraz Plantago psyllium (babka płesznik). Oba gatunki roślin są wykorzystywane do komercyjnej produkcji łuski nasion babki. Można założyć, że właściwości łuski nasion babki są bardzo podobne, niezależnie od tego czy zostały pozyskane babki jajowatej czy babki płesznik.

W literaturze naukowej terminem psyllium określa się zewnętrzną łuskę nasion babki (Plantago). Proces mielenia oddziela łuskę od ziarna. Łuska babki jest głównie źródłem rozpuszczalnego i niefermentowanego błonnika, posiadającego zdolność tworzenia lepkiego żelu [1]. To właśnie w łusce występują cukry takie jak arabinoza oraz xyloza, które są odpowiedzialne za właściwości żelujace babki [2]. Łuska babki może być suplementowana w kilku formach (np. proszek, kapsułki, wyroby piekarnicze).

Właściwośći terapeutyczne babki testowane w badaniach dotyczą psyllium, czyli łuski nasion babki jajowatej (Plantago ovata) lub babki płesznik (Plantago psyllium). Oznacza to, że nie powinno przypisywać się właściwości łusek nasion babki całym nasionom babki.

Niektórzy producenci sprzedają tzw. błonnik witalny lub błonnik oczyszczający, który jest mieszaniną nasion babki płesznik (Plantago psyllium) oraz łusek babki jajowatej (Plantago ovata) w proporcji 80:20. W badaniach naukowych takie połączenie nie było testowane, a właściwości terapeutyczne zostały udowodnione wyłącznie dla łusek nasion babki, dlatego zachęcamy do korzystania wyłącznie z łusek nasion babki jajowatej/ babki płesznik.

W jakiej formie suplementować babkę jajowatą/ babkę płesznik?


Forma spożycia (proszek vs kapsułki) łuski nasion babki nie wydaje się mieć kluczowego znaczenia dla skuteczności suplementacji. 

Od strony praktycznej warto jednak podkreślić dwa fakty. Po pierwsze konieczność suplementacji babki w docelowej ilości >10-15 g. W 1 kapsułce znajduje się mała porcja łuski nasion babki jajowatej (około 0,6-1,0 g), co oznaczałoby konieczność suplementacji około 5 kapsułek przed każdym głównym posiłkiem da docelowej łącznej dawki 15 g/ dzień.

Drugim wyzwaniem jest wysoka cena za 1 g łuski nasion babki jajowatej w postaci kapsułek w stosunku do formy proszkowanej/ sypkiej. Za 1 g produktu w formie kapsułek (np. firmy Swanson) trzeba zapłacić 0,34 zł. W przypadku formy sypanej (zakładając cenę z Allegro 55 zł za 1 kg produktu) za 1 g produktu cena wynosi 0,05 zł, czyli blisko siedmiokrotnie mniej w stosunku do kapsułek.

Podsumowując, najkorzystniejszym rozwiązaniem (uwzględniając czynniki ekonomiczne oraz praktyczne) wydaje się suplementacja łusek nasion babki jajowatej w formie sypkiej.

W jakiej dawce suplementować babkę jajowatą/ babkę płesznik?


W większości badań łuski nasion babki jajowatej/ babki płesznik były suplementowane przed posiłkami (ok. 20 minut wcześniej), 2-3 razy dziennie, w średniej łącznej ilości ~10 g (np. 2 porcje po 5 g lub 3 porcje po 3 g). 

Optymalna dawka terapeutyczna babki wydaje się być nieco wyższa i oscyluje w granicach 15-25 g, dlatego warto dążyć do tej wartości. Najlepiej suplementować babkę 20 minut przed 3 głównymi posiłkami. Każdą porcję 5 g wymieszaj w szklance ciepłej wody (~220 ml). W pierwszym tygodniu zacznij od 1 porcji (np. 20 minut przed śniadaniem). Następnie w 2 tygodniu włącz kolejną porcję przed obiadem, a w 3 tygodniu przed kolacją.

Czy babka jajowata/ babka płesznik powoduje wzdęcia?


Nawet babka, która nie podlega fermentacji w jelitach [3] może wywoływać uczucie wzdęcia i dyskomfortu, szczególnie w początkowej fazie suplementacji wśród pacjentów cierpiących na zaparcia. Dzieje się tak ze względu na właściwości babki zmiękczające i zwiększające objętość stolca. 

U zdrowych osób pasaż uformowanego stolca zwykle nie jest odczuwany, chyba że powoduje wypełnienie odbytnicy, stymulując potrzebę wypróżnienia. Skuteczna terapia błonnikiem (np. babką płesznik) może spowodować powstanie miękkiego bolusa stolca. Jeśli rozchodzący się skurcz o dużej amplitudzie popycha bolus miękkiego stolca w kierunku twardego stolca, znajdującego się w bardziej dystalnej części jelit, ulegający łatwemu odkształceniu miękki stolec może „rozpłaszczyć się”, powodując gwałtowne rozciągnięcie ściany jelita. 

Rozciągnięcie ścian jelit stymuluje mechanoreceptory w jelitach, wywołując tym samym dyskomfort i ból brzucha . Warto dodać, że opisywane zjawisko jest spowodowane normalną perystaltyką jelit, które prowadzi do rozciągnięcia ściany jelit i nie powinno być mylone ze skurczami spastycznymi (wzmożone napięcie mięśni) [4]. 

Ryzyko dyskomfortu wywołane suplementacją błonnikiem można zminimalizować poprzez stopniowe zwiększanie suplementowanej dawki łusek babki, zgodnie ze schematem opisanym powyżej.

Pacjenci z zaparciami mogą rozważyć użycie środków przeczyszczających (np. osmotycznego środka przeczyszczającego) w celu usunięcia twardego stolca przed rozpoczęciem terapii łuskami nasion babki [4].

Przeczytaj także: Poznaj historię Ani, która dzięki współpracy z naszym centrum uporała się z IBS

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik zmniejsza wchłanianie składników pokarmowych?


Jelito cienkie ma około 7 metrów długości, a błona śluzowa jelita cienkiego ma mniej więcej powierzechnię kortu tenisowego. Składniki pokarmowe wchłniane są na całej ciągłości jelita cienkiego. Pomimo tego, że wchłanianie składników odżywczych jest opóźnione w wyniku suplementacji łusek nasion babki jajowatej/ babki płesznik, składniki pokarmowe są wchłaniane przed dotarciem do jelita grubego [3, 5].

Podsumowując, suplementacja łusek babki nie zmniejsza dostępności składników pokarmowych, tylko opóźnia ich wchłanianie.

Czy muszę pić więcej wody suplementując babkę jajowatą/ babkę płesznik?


Jeżeli pacjent z zaparciami wydala 50 g stolca dziennie, a zawartość wody w stolcu wynosi 72% (twardy stolec), odopowiada to 36 g wody wydalonej razem ze stolcem. Jeśli suplementacja łusek nasion babki płesznika podwoi masę stolca do 100 g i zwiększy w nim zawartość wody do 77% (miękki stolec), będzie to równowartość 77 g wody wydalonej ze stolcem. Oznacza to, że w wyniku suplementacji łuski nasion babki wydalanie wody z organizmu (razem ze stolcem) wzrośnie jedynie o 41 g (41 ml) [6].

Producenci często rekomendują spożycie porcji babki (~5 g) ze szklanką wody (~220 ml). Jest to ilość w zupełności wystarczająca, żeby pokryć dodatkowe straty wody związane ze zwiększoną zawartością wody w stolcu.

Jeżeli po wymieszaniu łusek babki z wodą otrzymasz zbyt gęsty roztwór, dodaj wodę do uzyskania akceptowalnej przez Ciebie konsystencji.

Czy mogę wliczyć suplementację babki jajowatej/ babki płesznik do rekomendowanej porcji błonnika w ciągu dnia?


Ważne jest, aby odróżnić zalecane dzienne spożycie błonnika od skutecznej dawki wyizolowanego błonnika, która potrzebna jest do osiągnięcia określonego celu terapeutycznego (np. łagodzenie zaparć). 

Istnieje wiele różnych rodzajów błonnika o odmiennych właściwościach (m.in. różna rozpuszczalność, lepkość, zdolność do fermentacji), których źródłem są różne produkty roślinne [7]. 

Ogólne właściwości prozdrowotne błonnika pochodzą z badań obserwacyjnych łączących spożycie diety bogatej w błonnik (z pełnowartościowej żywności) ze zmniejszeniem ryzyka rozwoju chorób układu krążenia [8], cukrzycy typu 2 [9], nowotworów piersi [10], raka okrężnicy [11] czy też choroby uchyłkowej jelit [12].

Oznacza to, że zalecana dzienna dawka błonnika >25 g powinna być dostarczona razem z konwencjonalną żywnością (pełnoziarniste zbozą, owoce, warzywa, strączki, orzechy, nasiona), a izolowane frakcje błonnika (np. babka płesznik) powinny być suplementowane niezależnie, w celu osiągnięcia określonego celu terapeutycznego, w ilości odpowiadającej dawce testowanej w badaniach.

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik pomaga w zaparciach?


Błędem jest przekonanie, że dieta bogata w błonnik, bez uwzględniania jego konkretnych źródeł, wpłynie korzystnie na zaparcia. Nie wszystkie rodzaje błonnika zapewniają efekt przeczyszczający lub poprawiający regularność wypróżnień. Co więcej, niektóre frakcje błonnika mogą nasilać zaparcia oraz powodować niepożądane dolegliwości jelitowe (np. wzdęcia).

„Regularność wypróżnień” definiowana jest jako regularne oddawanie masywnych/ miękkich/ łatwych do wydalenia stolców. Zaparcia można z kolei zdefiniować jako rzadkie (<3 wypróżnienia tygodniowo) wydalanie małych/ twardych stolców, które sprawiają trudność podczas defekacji (dokładną definicję zaparć czynnościowych można znaleźć w IV Kryteriach Rzymskich). 

Częstotliwość wypróżnień nie powinna być używana jako jedyna miara „regularności wypróżnień”, ponieważ jeden pacjent może oddawać np. 6 razy w tygodniu trudny do wydalenia stolec o grudkowatej i twardej konsystencji, z kolei inny pacjent może wypróżniać się 3 razy w tygodniu, ale oddając masywne/miękkie/łatwe do wydalenia stolce. W takim scenariuszu pierwszy pacjent, pomimo większej częstotliwości wypróżnień, ma problemy z defekacją.

Oceniając skuteczność zwiększonego spożycia błonnika na zaparcia należy uwzględnić zarówno wpływ interwencji na procentowy wzrost zawartości wody w stolcu (konsystencja stolca) oraz ilościowe wydalanie stolca (oceniane jako waga w gramach wydalonego stolca dziennie).

Istnieją dwa znane mechanizmy, dzięki którym błonnik może znacznie zwiększyć zawartość wody w stolcu oraz jego objętość. Oba mechanizmy wymagają, aby błonnik był odporny na fermentację (docierał do stolca w nienaruszonym stanie) oraz posiadał zdolność zwiększania zawartości wody w stolcu [1]:

  1. Pierwszy z mechanizmów dotyczy słabo fermentującego błonnika nierozpuszczalnego (np. gruboziarniste otręby pszenne), który mechanicznie podrażnia błonę śluzową jelit, stymulując wydzielanie wody i śluzu. 
  2. Drugi z mechanizmów dotyczy niefermentującej babki płesznik, która zachowuje zdolność zatrzymywania wody w jelicie grubym, zwiększając tym samym uwodnienie stolca i zmiękczając jego konsystencję. 

Konsystencja stolca jest silnie skorelowana z zawartością wody w stolcu i niewielka zmiana zawartości wody (np. ±2% ) ma istotny wpływ na konsystencję stolca: twardy stolec zawiera 72% lub mniej wody; normalny/uformowany stolec ≈74%; miękki stolec ≈76%; luźny stolec ≈80%; i płynny stolec, ponad 90 [3]. 

Babka płesznik zwiększa wydalanie stolca o 4,8 g na każdy gram spożytego błonnika wśród populacji z zaparciami (o 3,4 więcej niż otręby pszenne) [1]. Wyniki meta-analizy opublikowane w 2022 r. również potwierdzają skuteczność suplementacji błonnikiem w łagodzeniu zaparć [13]. Szczególnie skuteczna wydaje się właśnie suplementacja łusek nasion babki płesznik w dawce >10 g przez okres co najmniej 4 tygodni [13].

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik pomaga w leczeniu Zespołu Jelita Drażliwego (IBS)?


Łuski babki płesznik są skutecznym narzędziem terapeutycznym pomagającym w łagodzeniu ogólnych objawów oraz bólu brzucha wśród pacjentów chorujących na IBS. Zaleca się stopniowe zwiększanie ilości suplementowanego błonnika (zaczynając od 3-4 g/dzień), aby uniknąć wzdęć (silne zalecenie i umiarkowana jakość dowodów) [14]. 

Suplementacja błonnika rozpuszczalnego w formie łusek nasion babki płesznik jest rekomendowana przez Brytyjskie Towarzystwo Gastroenterologiczne jako podstawowa strategia w postępowaniu dietetycznym wśród pacjentów z IBS [14]. Amerykańskie Towarzystwo Gastroenterologiczne (ATG) również rekomenduje suplementację łusek nasion babki jajowatej jako terapię IBS [15]. 

Meta-analiza wykonana przez ATG wykazała poprawę objawów wśród pacjentów z IBS w następstwie suplementacji łusek babki w dawkach od 7 do 30 g z NNT równą 7 (NNT oznacza liczbę pacjentów, których trzeba poddać interwencji, aby uzyskać 1 korzystny efekt kliniczny) [15]. Dla porównania dla diety ubogiej w FODMAP liczba NNT wyniosła 5, a dla rifaksyminy (xifaxanu) 11 [15]. 

Łuska nasion babki powinna być suplementowana szczególnie wśród pacjentów z IBS o subtypie zaparciowym [16], ale dowody wspierające jej zastosowanie wyłącznie o pacjentów z tym subtypem IBS są słabe [17]. Dodatkowo istnieją badania, które wskazują korzyści z suplementacji łusek nasion babki wśród pacjentów z biegunkami.

Przeczytaj także: Dieta low FODMAP – wszystko co musisz o niej wiedzieć!

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik pomaga w leczeniu biegunki?


Choć wydaje się to być paradoksalne, suplementacja łusek babki może normalizować stolec zarówno w zaparciach (zmiękczajac stolec), ale także w przypadku stolca o charakterze biegunkowym (zagęszczając go).

Dzięki wysokiej zdolności zatrzymywania wody przez łuski babki dochodzi do „uwięzienia” nadmiaru wody w stolcu o charakterze biegunkowym (zawartość wody w stolcu nie zmienia się, ale zmienię ulega jego konsystencja), dzięki czemu stolce są bardziej uformowane (zwiększają swoją lepkość), a częstotliwość wypróżnień ulega normalizacji [3].

Wykazano również, że suplementacja łuski babki płesznik, ze względu na wysoką zdolność zatrzymywania wody, normalizuje również postać stolca/ poprawia czynność jelit u pacjentów z hemoroidami, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, biegunką wywołaną żywieniem dojelitowym oraz wśród pacjentów z problemem nietrzymania stolca [3].

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik obniża cholesterol?


Efekt obniżenia stężenia cholesterolu w wyniku suplementacji łusek nasion babki związany jest ze zwiększeniem wydalania kwasów żółciowych razem z kałem. Żółć, która uwalniana jest do dwunastnicy w odpowiedzi na posiłek (kwasy żółciowe pomagają w emulgacji tłuszczów, czyli rozbijaniu tłuszczów na mniejsze cząsteczki, ułatwiając tym samym ich wchłanianie) w normalnych warunkach ulega w znacznym stopniu ponownemu wchłonięciu w jelitach.

Aktywny wychwyt zwrotny kwasów zółciowych obdywa się jednak na krótkim odcinku dystalnej części jelita krętego (końcowa część jelita cienkiego). Wraz z wchłaniem wody wzdłuż jelita cienkiego, spożyta babka staje się coraz bardziej skoncentrowana, tworząc bardzo lepki żel w obrębie dystalnej części jelita krętego. Zjawisko to prowadzi do „uwięzienia” kwasów żółciowych w lepkiej treści jelitowej, a następnie ich wydalenia razem z kałem, co z kolei zmniejsza ustrojową pulę kwasów żółciowych w organizmie. W efekcie hepatocyty (komórki w wątrobie) stymulowane są do  zwiększonej ekspresji receptorów LDL na wątrobie, ułatwiając wychwyt cholesterolu LDL-C z krwioobiegu, który wykorzystywany jest do produkcji kwasów żółciowych (cholesterol jest składnikiem żółci). W następstwie tego procesu dochodzi do spadku stężenia cholesterolu całkowitego oraz LDL-C, bez wpływu na stężenie cholesterol HDL-C.

Według wyników meta-analizy z 2018 r., w porównaniu do placebo suplementacja łusek babki (w dawce ~10,2 g/d przez 8 tygodni) prowadzi do istotnego obniżenia stężenia cholesterolu LDL-C (-12,74 mg/dL), nie-HDL (-16,06 mg/dL) oraz apoB (-0.05 g/L) [18].

Dodatkowo meta-analiza 3 badań klinicznych (trwających 4–12 tygodni) wykazała, że suplementacja łusek babki (średnio w ilości 10,8 g/d, podzielonej na mniejsze porcje przed posiłkami) prowadzi do istotnego obniżenia poziomu cholesterolu również u osób, które przyjmują statyny [19]. Badacze podkreślili w swojej pracy, że dodanie łusek nasion babki jajowatej/ babki płesznik do schematu leczenia statynami spowodowało zmniejszenie poziomu cholesterolu LDL-C równoważne podwojeniu dawki statyny. Informacja ta może być szczególnie istotna dla pacjentów, którzy nie tolerują wyższych dawek statyn.

Skuteczność suplementacji babki płesznik została również potwierdzona u dzieci i młodzieży. Jej suplementacja w tych grupach osób prowadzi do podobnej procentowej redukcji stężenia cholesterolu LDL-C co u osób dorosłych [20].

Wszystkie dostępne badania kliniczne oraz meta-analizy potwierdzają również dobry profil bezpieczeństwa suplementacji łusek nasion babki w celu redukcji stężenia cholesterolu (w dawkach do 20 g/dziennie) [21].

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik obniża cukier we krwi?


W normalnych warunkach spożyte jedzenie trafia do jelit w postaci płynu o małej lepkości, który nazywany jest chymą. Następnie dostarczone składniki odżywcze mieszane są z enzymami trawiennymi. W efekcie rozłożone składniki pokarmowe są łatwo wchłniane w początkowej części jelit.

Suplementacja błonnika, który żeluje w jelitach (np. łuski babki płesznik) prowadzi do istotnego zwiększenia lepkości chymy (efekt ten jest zależny od spożytej dawki błonnika). Zwiększona lepkość spowalnia interakcje pomiędzy składnikami pokarmowymi (m.in. glukozą) a enzymami trawiennymi, zmniejszając tym samym tempo wchłaniania glukozy i jej szczytowe stężenie we krwi [22]. 

Opóźnienie wchłaniania składników pokarmowych może prowadzić do sytuacji, w której dostarczone składniki trafiają do dystalnej cześci jelita cienkiego, czyli odcinka układu pokarmowego, w którym składniki pokarmowe nie są normalnie obecne. To z kolei może prowadzić do stymulacji komórek L w jelitach i uruchomienia odpowiedzi metabolicznej, m.in. do uwalaniania GLP-1 (glukagopodobnego czynnika wzrostu typu 1). Peptyd GLP-1 prowadzi m.in. do zmniejszenia apetytu, zwiększenia wzrostu beta-komórek trzustki (komórki te produkują insulinę), poprawy wrażliwości insulinowej oraz zmniejszenia wydzielania glukagonu (hormon stymulujący produkcję glukozy w wątrobie). 

Obecność składników pokramowych w dystalnej części jelita krętego może również prowadzić do tzw. zjawiska „hamowania przez jelito kręte”, które polega na komunikacji pomiędzy końcową a początkową częścią jelit (w przypadku obecności składników pokarmowych w dalszej części przewodu pokarmowego jelita wyhamowują pasaż jelitowy, aby umożliwić sobie wchłonięcie składników pokarmowych) [23].

Według wyników meta-analizy z 2015 r. suplementacja łusek nasion babki przed posiłkami prowadzi do istotnego obniżenia stężenia glukozy na czczo (-37,0 mg/dL; p<0,001) oraz hemoglobiny glikowanej A1C (-0,97%; p=0,048) wśród osób chorujących na cukrzycę typu 2 [22]. Warto jednak dodać, że efektu nie zaobserwowano u osób z prawidłową gospodarką cukrową, a wśród osób ze stanem przedcukrzycowym efekt ten był umiarkowany [22]. Brak efektu wśród osób bez problemów z gospodarką cukrową można interpretować również jako argument za tym, że suplementacja łusek nasion babki nie wywołuje objawów hipoglikemii.

O wielokierunkowym działaniu łusek nasion babki, nie tylko w kontekście gospodarki cukrowej, można przekonać się spoglądając na wyniki badania, w którym 141 pacjentów z zespołem metabolicznym suplementowało przez 6 miesięcy 3,5 g babki dwukrotnie w ciągu dnia (łącznie 7 g). W porównaniu do grupy kontrolnej, suplementacja łusek nasion babki jajowatej doprowadziła do istotnego zmniejszenia stężenia glukozy na czczo (-31,3%), insuliny (-20,2%), hemoglobiny glikowanej (-10,4%), LDL-C -6,9%), apoB (-10,5%) oraz BMI (-3,7%) [24].

Czy suplementacja babki jajowatej/ babki płesznik pomaga w odchudzaniu?


Babka płesznik zwiększa sytość oraz zmniejsza głód, a w następstwie ogranicza ilość spożytej energii w mechanizmie, który jednocześnie prowadzi do zmniejszenia stężenia glukozy po posiłkach (mechanizm opisany powyżej) [3].

Meta-analiza badań klinicznych z 2020 r. wskazuje, że suplementacja łusek babki może przekładać się na efekt kliniczny w postaci redukcji masy ciała, chociaż efekt jest niewielki (około -0,3 kg) [25]. 

Największą skuteczność suplementacji łusek babki płesznik/ babki jajowatej w kontekście redukcji masy ciała obserwuje się wśród osób z nadwagą oraz pacjentów chorujących na otyłość, w sytuacji gdy łuski nasion babki są dodatkiem do diety bogatej w błonnik [3]. Aby zmaksymalizować efekt suplementacji, łuski babki powinny być przyjmowane przed posiłkami przez co najmniej 2 miesiące [3].

Przeczytaj także: Post przerywany, czyli dieta IF – darmowy jadłospis

Podsumowanie


Łuski nasion babki płesznik/ babki jajowatej to unikalne źródło błonnika rozpuszczalnego o dużej lepkości, które nie ulega fermentacji w przewodzie pokarmowym. Dzięki swoim właściwościom zapewniają wiele korzyści zdrowotnych:

  • poprawiają kontrolę gospodarki cukrowej u pacjentów z cukrzycą typu 2,
  • zwiększają uczucie sytości i zmniejsza uczucie głodu u pacjentów z nadwagą/otyłością, prowadząc do niewielkiego zmniejszenia masy ciała,
  • zmniejszają stężenie cholesterolu LDL-C w wyniku hamowania wchłaniania zwrotnego kwasów żółciowych,
  • normalizują stolce u pacjentów cierpiących na zaparcia, biegunki oraz Zespół Jelita Drażliwego.

Właściwości terapeutyczne babki dotyczą jej łusek. Babka powinna być suplementowana przed posiłkami w docelowej łącznej ilości w ciągu dnia 15-25 g (np. 4 dawki po 7,5 g, każda spożyta 20 minut przed posiłkiem). Łuski nasion babki jajowatej możesz kupić na Allegro lub w sklepie ze zdrową żywnością.

Bibliografia

    1. McRorie JW, Jr., Fahey GC, Jr., Gibb RD, Chey WD. Laxative effects of wheat bran and psyllium: Resolving enduring misconceptions about fiber in treatment guidelines for chronic idiopathic constipation. J Am Assoc Nurse Pract. 2020;32(1):15-23.
    2. Marlett JA, Fischer MH. The active fraction of psyllium seed husk. Proc Nutr Soc. 2003;62(1):207-9.
    3. McRorie JWJ, Gibb RD, Sloan KJ, McKeown NM. Psyllium: The Gel-Forming Nonfermented Isolated Fiber That Delivers Multiple Fiber-Related Health Benefits. Nutrition Today. 2021;56(4):169-82.
    4. Sloan KJ, McRorie JW. Dietary fiber: All fibers are not alike. Nutrition Guide for Physicians and Related Healthcare Professions. 2022:345-52.
    5. Kawasaki N, Urashima M, Odaira H, Noro T, Suzuki Y. Effects of Gelatinization of Enteral Nutrients on Human Gastric Emptying. Gastroenterology Res. 2010;3(3):106-11.
    6. McRorie JW, Jr., McKeown NM. Author&#x2019;s Response. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 2017;117(5):681-2.
    7. Gill SK, Rossi M, Bajka B, Whelan K. Dietary fibre in gastrointestinal health and disease. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology. 2021;18(2):101-16.
    8. Veronese N, Solmi M, Caruso MG, Giannelli G, Osella AR, Evangelou E, et al. Dietary fiber and health outcomes: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. The American Journal of Clinical Nutrition. 2018;107(3):436-44.
    9. Kyrø C, Tjønneland A, Overvad K, Olsen A, Landberg R. Higher Whole-Grain Intake Is Associated with Lower Risk of Type 2 Diabetes among Middle-Aged Men and Women: The Danish Diet, Cancer, and Health Cohort. The Journal of Nutrition. 2018;148(9):1434-44.
    10. Farvid MS, Eliassen AH, Cho E, Liao X, Chen WY, Willett WC. Dietary Fiber Intake in Young Adults and Breast Cancer Risk. Pediatrics. 2016;137(3).
    11. Oh H, Kim H, Lee DH, Lee A, Giovannucci EL, Kang S-S, et al. Different dietary fibre sources and risks of colorectal cancer and adenoma: a dose–response meta-analysis of prospective studies. British Journal of Nutrition. 2019;122(6):605-15.
    12. Hawkins AT, Wise PE, Chan T, Lee JT, Glyn T, Wood V, et al. Diverticulitis: An Update From the Age Old Paradigm. Curr Probl Surg. 2020;57(10):100862.
    13. van der Schoot A, Drysdale C, Whelan K, Dimidi E. The Effect of Fiber Supplementation on Chronic Constipation in Adults: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. The American Journal of Clinical Nutrition. 2022;116(4):953-69.
    14. Vasant DH, Paine PA, Black CJ, Houghton LA, Everitt HA, Corsetti M, et al. British Society of Gastroenterology guidelines on the management of irritable bowel syndrome. Gut. 2021;70(7):1214-40.
    15. Ford AC, Moayyedi P, Chey WD, Harris LA, Lacy BE, Saito YA, et al. American College of Gastroenterology Monograph on Management of Irritable Bowel Syndrome. Official journal of the American College of Gastroenterology | ACG. 2018;113:1-18.
    16. Chey WD, Hashash JG, Manning L, Chang L. AGA Clinical Practice Update on the Role of Diet in Irritable Bowel Syndrome: Expert Review. Gastroenterology. 2022;162(6):1737-45.e5.
    17. Lacy BE, Pimentel M, Brenner DM, Chey WD, Keefer LA, Long MD, et al. ACG Clinical Guideline: Management of Irritable Bowel Syndrome. Official journal of the American College of Gastroenterology | ACG. 2021;116(1):17-44.
    18. Jovanovski E, Yashpal S, Komishon A, Zurbau A, Blanco Mejia S, Ho HVT, et al. Effect of psyllium (Plantago ovata) fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2018;108(5):922-32.
    19. Brum J, Ramsey D, McRorie J, Bauer B, Kopecky SL. Meta-Analysis of Usefulness of Psyllium Fiber as Adjuvant Antilipid Therapy to Enhance Cholesterol Lowering Efficacy of Statins. Am J Cardiol. 2018;122(7):1169-74.
    20. Ribas SA, Cunha DB, Sichieri R, Santana da Silva LC. Effects of psyllium on LDL-cholesterol concentrations in Brazilian children and adolescents: a randomised, placebo-controlled, parallel clinical trial. Br J Nutr. 2015;113(1):134-41.
    21. Cicero AFG, Colletti A, Bajraktari G, Descamps O, Djuric DM, Ezhov M, et al. Lipid lowering nutraceuticals in clinical practice: position paper from an International Lipid Expert Panel. Arch Med Sci. 2017;13(5):965-1005.
    22. Gibb RD, McRorie JW, Jr., Russell DA, Hasselblad V, D’Alessio DA. Psyllium fiber improves glycemic control proportional to loss of glycemic control: a meta-analysis of data in euglycemic subjects, patients at risk of type 2 diabetes mellitus, and patients being treated for type 2 diabetes mellitus. Am J Clin Nutr. 2015;102(6):1604-14.
    23. Maljaars P, Peters H, Mela D, Masclee A. Ileal brake: a sensible food target for appetite control. A review. Physiology & behavior. 2008;95(3):271-81.
    24. Cicero AFG, Derosa G, Bove M, Imola F, Borghi C, Gaddi AV. Psyllium improves dyslipidaemia, hyperglycaemia and hypertension, while guar gum reduces body weight more rapidly in patients affected by metabolic syndrome following an AHA Step 2 diet. Mediterranean Journal of Nutrition and Metabolism. 2010;3(1):47-54.
    25. Jovanovski E, Mazhar N, Komishon A, Khayyat R, Li D, Blanco Mejia S, et al. Can dietary viscous fiber affect body weight independently of an energy-restrictive diet? A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. The American Journal of Clinical Nutrition. 2020;111(2):471-85.