Rola diety w procesie gojenia ran. Nasza ekspertka Klaudia Wiśniewska w Pytaniu Na Śniadanie!

Choroby 14 października 2024
Autor: mgr Klaudia Wiśniewska

Rola diety w procesie gojenia ran

Dlaczego dieta jest ważna w procesie gojenia ran?

Bardzo często wiemy, w jaki sposób dbać o swoją ranę z zewnątrz. Cierpliwie zmieniamy opatrunki i dbamy o higienę. Nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, że o rany możemy dbać również od środka – za pomocą odpowiedniej diety, bogatej w ważne dla procesu gojenia rany składniki. Bez właściwego żywienia proces gojenia przebiega zdecydowanie dłużej! O roli diety w procesie gojenia ran opowiadała w wywiadzie dla Pytania na Śniadanie Klaudia Wiśniewska, dietetyczka kliniczna.

Klaudia Wiśniewska, dietetyczka kliniczna, rozmawia z prowadzącymi Joanną Górska i Robertem Stockingerem w programie Pytanie na Śniadanie o roli diety w procesie gojenia ran.
Klaudia Wiśniewska, dietetyczka kliniczna, w rozmowie z Joanną Górska i Robertem Stockingerem w programie Pytanie na Śniadanie, omawia znaczenie prawidłowego żywienia w procesie gojenia ran.

Czym jest rana?

Rana to przerwanie ciągłości skóry oraz błon śluzowych z obecnością uszkodzonych komórek i zniszczonych, chorobowo zmienionych tkanek. W niektórych przypadkach może sięgać również do głębiej położonych tkanek, np. tkanki podskórnej, powięzi czy mięśni. I choć trudno gojące się rany kojarzymy często z osobami starszymi i leżącymi, to mogą one dotyczyć każdego, niezależnie od wieku czy stylu życia. Szacuje się, że w Polsce pacjentów z ranami może być aż 500 tysięcy! [1, 2]

Etapy gojenia ran

Proces gojenia ran jest złożony i składa się z trzech faz rozłożonych w czasie:

  1. Faza zapalna (wysiękowa) – zachodzi natychmiast po uszkodzeniu. W tej fazie następuje zatrzymanie krwawienia i oczyszczenie rany.
  2. Faza rozrostu (proliferacji) – trwa od kilku dni do wielu tygodni. Dochodzi w niej m.in. do produkcji kolagenu, który wypełnia ubytki, tworzy nowe naczynia krwionośne oraz zbliża brzegi rany.
  3. Faza epitelializacji (przebudowy) – może trwać wiele miesięcy, a nawet lat. W tej fazie następuje dojrzewanie, bliznowacenie i pokrywanie nabłonkiem. [3]

Czym są rany trudno gojące się?

Najtrudniej gojące się rany to rany przewlekłe, które zazwyczaj nie są wynikiem urazu, ale choroby lub chorób współtowarzyszących. Zalicza się do nich odleżyny, owrzodzenia goleni, zespół stopy cukrzycowej czy rozległe rany oparzeniowe. Jeśli rana pozostaje w ciągłej fazie zapalnej i nie goi się mimo leczenia, jest zaliczana do ran trudno gojących się. Ciągle trwający proces zapalny oraz proliferacja wymagają dużej ilości energii. W takiej sytuacji, oprócz niezbędnej pielęgnacji rany i leczenia, konieczne jest wsparcie żywieniowe. [2]

Kluczowe składniki diety wspomagające gojenie ran

Prawidłowe żywienie przyspiesza gojenie ran. Do prawidłowego przebiegu tego procesu potrzebujemy zarówno dobrze zbilansowanej diety, jak i składników, które wspierają proces gojenia. Do takich szczególnych składników zaliczamy:

  • Białko – podstawowy budulec tkanek,
  • Arginina – aminokwas wspomagający regenerację,
  • Witaminy A, C i E – działają przeciwzapalnie,
  • Cynk i selen – znajdziesz je m.in. w rybach, orzechach, a więcej informacji znajdziesz tutaj.

Nasza dietetyczka Klaudia Wiśniewska podkreśla w programie TVP, że zapotrzebowanie na energię i kluczowe składniki odżywcze może zwiększyć się nawet kilkukrotnie, w zależności od wielkości rany, stanu odżywienia i współwystępujących chorób. [4, 5]

Dieta w procesie gojenia się ran

Dieta w procesie gojenia ran powinna być dobrze zbilansowana. W każdym posiłku powinny występować źródła białka, tłuszczu, węglowodanów złożonych oraz warzywa lub owoce. Trudno gojąca się rana często wymaga zwiększonego zapotrzebowania na energię, nawet o 50%! Dlatego, jeśli Twoje całkowite zapotrzebowanie wynosi ok. 2000 kcal, w procesie gojenia może wzrosnąć do 3000 kcal. Zwiększone zapotrzebowanie dotyczy również białka, argininy oraz witamin A, C i E, a także składników takich jak cynk czy selen. Źródła cynku i selenu znajdziesz np. w orzechach, mięsie, rybach i produktach zbożowych.

Dobrze zbilansowana dieta przyspieszy proces gojenia, poprawi stan odżywienia, zapobiegnie utracie masy ciała i będzie doskonałym wsparciem w leczeniu chorób współistniejących. W przypadku niedostatecznego spożycia energii i składników odżywczych, warto skorzystać z pomocy dietetyka oraz porozmawiać z lekarzem o żywieniu medycznym. [4, 5]

Wsparcie w Centrum SPOT

W Centrum SPOT wspieramy pacjentów z trudnogojącymi się ranami po wyjściu ze szpitala, po operacjach, chorujących na cukrzycę typu 2 czy otyłość oraz z nieprawidłowym stanem odżywienia. Wiemy jak ważną rolę odgrywa żywienie w procesie leczenia i staramy się wykorzystać naszą wiedzę w skutecznej walce z chorobą. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naszych usługach, odwiedź naszą stronę w tym miejscu.

Bibliografia

  1. Protempa M, Jończyk P, Janerka M. i wsp. Rany przewlekłe – epidemiologia i czynniki wpływające na proces gojenia. Leczenie ran. 2014; 11:2.
  2. Włodarczyk J, Stępniak J, Płoski K. i wsp. Rany przewlekłe stopy-rosnący problem kliniczny i społeczny?. Forum Leczenia Ran. 2021; 2:2.
  3. Cwajda-Białasik J, Mościcka P, Szewczyk MT. Wybrane metody leczenia ran przewlekłych. Surgical & Vascular Nursing/Pielegniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne. 2019; 13(1).
  4. Molnar JA, Vlad LG, Gumus T. Nutrition and Chronic Wounds: Improving Clinical Outcomes. Plast Reconstr Surg. 2016;138(3 Suppl):71S-81S.
  5. Shields BE. Diet in Wound Care: Can Nutrition Impact Healing? Cutis. 2021;108(6):325-328.